İnsan doğduğu andan itibaren insan olmasının gereği olarak ihtiyaç sahibi olarak doğar. Anne sütüne, sevgisine ihtiyaç duyar ilkin. Ve yaşamı ilerledikçe pek çok farklı şeye. İhtiyaçlarını ilkin temin edemez kendisi. Çevresindekiler gidermeye çalışırlar ihtiyaçlarını o büyüyünceye kadar. Ve büyüdüğünde ise artık ihtiyaçlarını giderebilecek donanıma erişmiştir. Manevi psikolojik ihtiyaçları olduğu gibi maddi ihtiyaçları da olan insan maddi ihtiyaçlarını karşılamak için bir şeyler tüketir. Böylece doğuştan getirdiği ihtiyaçlarını gidermeye çalışır. Ancak günümüzde tüketim kültürü etkisinde kalan insan ihtiyaçları için tüketmenin yanında kimlik oluşturmasına yardımcı olması için ya da haz duymak için de tüketim yapmaktadır. Nitekim SEKAM’ın 81 ilde 5541 katılımcı ile gerçekleştirmiş olduğu gençlik araştırmasında kendilerine bir ürünü satın alma nedenleri sorulan gençlerin %79,4’ü “ihtiyaç hissettiğim için” cevabını verirken %20,6’sı “hoşuma gittiği için/ihtiyaç değil” cevabını vermiştir.
Ürünler tüketerek arzu ettiği kişi olacağını düşünür insan ya da mutlu olacağını. Öyle mi sahi tüketerek olunur ya da mutlu olunur mu?
TÜKETİM KÜLTÜRÜ NEDİR ?
Tüketim kültürü bireysel beğenileri sosyal değerleri, tüketicilerin yaşam tarzlarını ifade etmek için kullanılan bir kavram. Ancak gerçek bir yaklaşımla meseleye bakılırsa tüketicilerin faydadan çok statü arama, başkalarıyla aralarında fark meydana getirme, yenilik arama gibi nedenlerle mal ve hizmetleri arzuladıkları peşine düştükleri kültüre denir. Bu konuda medya araçlarının da büyük etkisi vardır. İnsanlara giyindikleri ile olmak istedikleri kişi olabileceklerini, bir ürünü satın alırlarsa mutlu olabileceğini vadederek insanları tüketime çağırmaktadır medya araçları
TÜKETEN VE TÜKENEN İNSAN
İnsan aldanır ekranda gördüklerine. Satın aldıklarıyla reklamlarda vadedilenlere ulaşacağını sanır. Ancak mutlu olsa bile belli bir süre bu mutluluğu geçici olur. Elindeki prenses görünümlü şeyler saat 12’yi vurmadan külkedisine dönüşüverir. Mutluluk ya da herhangi bir anlamı edinmeye çalıştığı için tükettikleriyle kendini var edeceğini sandığı şeylerle tükenir. Doyumsuz olmaya başlar bir süre sonra. Çünkü maddi olan arttıkça ve o maddi olan şeylere verilen değer olması gereken şekilde olmadıkça insan gerçek mutluluğu yakalayamaz ki. Ne var ki tüketim yapıyoruz ancak sıra üretime gelince kolumuzu kaldırana aşk olsun. İnovasyon bir yana girişimcilik ruhumuzu dahi öldürmek üzereyiz. Bu şekilde insan hazıra alışan ve her şeyin önüne konmasını isteyen yaşam amacı gütmeyen bir varlık haline maalesef gelmek üzere. Bir insanın yaşam amacı olmazsa o insan hasta olma yolunda gidiyor demektir. O denli tüketime olan bağımlılık ebeveynlerin çocuklarla olan ilişkisine dahi zarar verebilmektedir. Bir aile çocuğu etkiler çocuk ülkeyi etkiler. Aile dediğimiz kavram üçlü sac ayağından (Din, Devlet, Aile) yalnızca biridir. Bir toplumu var edendir. Çocuk kendi ebeveynlerinden etkilenerek bir şeyler öğrenir ve yaşam amacı belirler. Öncelikle bu ailelerin ellerinde var olan teknolojiden biraz koparak çocuklarına yönelerek eksik bıraktıklarını özelliklede sevgiyi çocuklarına vermelidirler. Çünkü büyük olasılıkla tüketici aileden tüketici bir birey çıkar. Vatanına, milletine, kendisine fayda verme gayesinde büyüyen bir çocuk geçici heveslerden ziyade daha büyük düşüneceği açıktır. Kendimize soralım;
Giydiğime, yediğime, sosyal medyada daha iddialı ve daha alfa nasıl görünmem vs. derdi büyük bir dert midir ve nasıl bir derttir?
Bizim yaşam amacımız nedir ve bunun bana ne gibi getirisi var?
Eğer bir şeyler yapmak istiyorsam buna nereden başlamalıyım?
Üretimin getirileri ile tüketimin getirilerini bir teraziye koysam hangisi daha ağır basacaktır?
Çocuk yetiştirirken nasıl bir tutum izlemeliyim?
Önümde var olan bu yaşamı kaliteli ve en az pişmanlıkla geçirmem için neler yapmalıyım?
Tükettikçe tükenmeyen şeyler bulalım sevgili okur bulalım ki tükenmeyelim. Erişelim ruhumuzdaki mana mayasına ve bu mayayla inşa edelim evimizi ve toplumumuzu.
Kaynakça:
Erkan,E.(2019).Gençlerde Tüketim ve Din.Hiperlink Yayınları.
Köroğlu, M.(2014).Tüketim Kültürünün Gençliğe Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme.Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi.