EZELİ VE EBEDİ DUYGUNUN YERYÜZÜNDEKİ SİMGELEŞMİŞ HALİNİN ŞEHRİ ‘’AGRA-HİNDİSTAN’’
Şehirler vardır, farkında olmadan bazı şeyleri simgelerler…şehirler vardır içlerine girince bedene girmiş ruhlar gibi duygular hissettirirler… kimine gidince bir tiyatro sahnesi gibi tarihi canlanır, kimisi en ağır melankolik hikayeleri önümüze çıkartır… bazıları ise çift karakterlidir; bir sokağı maneviyat aşılarken, başka bir sokağı olabildiğince dünyalığı barındırır içinde…
Acaba aşk deyince hangi şehir gelir akıllara? Hangisi aşk gibi bir duyguyu içinde taşıyacak kadar cesurdur şehirler arasında? Bir çoğumuz aşk deyince ‘’Paris’’ i hatırlasa da benim gibi doğu aşığı bir insanın aklına Paris deyince tutku ve şehvetten başka bir şey gelmiyor. O yüzden doğuya çevirelim yüzümüzü istedim. Aşk deyince içinde yüzyılın en güzel aşk anıtını taşıyan bir şehir gelsin akıllara istedim… liste kabarık aslında, aşk deyince akıllara kendilerini kazımış Mevlâna ile Şems’in şehri Konya var. Dünyanın aşk kokan mabedi Tac Mahal’i misafir eden Agra da var ve bir bayanın eşine sevgisini göstermek için yaptırdığı medresenin içinde bulunduğu Semerkant da. Doğunun insanları aşkı başka bir alemde yaşamış. Aşka ilahi bir miras gözüyle bakmış ve onu en temiz haliyle misafir etmişler. Doğunun aşkı bildiklerimizin ötesinde sanki… hangi kadın sevdiği adam için bir medrese yaptırır ki günümüzde? Ya da hangi adam bir camiyi aşkın simgesel haline dönüştürür? Aşkın en ezeli ibadet olduğu daha nasıl güzel anlatılabilir?
AGRA
Hindistan’ın kültür başkenti olarak kabul edilen şehir… iki önemli yapı var Agra’da. Birisi dünyanın yedi harikası olan Tac Mahal, diğeri de hüzünlü hikayeleri olan Kızıl kale.
Başkent Delhi’ye 200 kilometre uzaklıkta, her türlü doğallığın bulunduğu, gürültülü ve kalabalık bir şehir. Hindistan dünyanın en renkli ülkesi zaten. Dünyanın tüm dinlerini içinde barındıran, doğası, insanları ve kültürüyle nevi şahsına münhasır bir ülke… ben Hindistan’dan daha çok aşkı simgeleyen mabetten, Tac Mahal’den bahsedeceğim bu yazımda:
EFSANEVİ AŞKIN HARİKULADE ESERİ: TAC MAHAL
Tac Mahal… Babür sultanı Şah Cihan’ın eşi Mümtaz Mahal’i anmak için yaptırdığı cami… Hindistan’ın en önemli yapısı… dünyanın da yedi harikasından biri… cennetin tasviri diye yapılmış bir cami…
Şah Cihan Mümtaz Mahal ile evlendiğinde kendisi 19, sultan ise 20 yaşındaymış. Aslında Şah Cihan’ın 3. Eşi ve 5 yıllık bir aşkın sonunda evleniyorlar. Mümtaz Mahal ‘’sarayın mücevheri’’ anlamına geliyor sultana Şah cihan tarafından verilmiş.
Mümtaz mahal, 14. Çocuğunu dünyaya getirirken vefat edince Şah Cihan derin bir yasa bürünmüş. Eşinin anısına bir mabet yaptırmaya karar vermiş. Fakat bu öyle sıradan bir mabet değil, eşi kadar eşsiz olmalıymış. Hatta cennetin yeryüzündeki tasviri olmalıymış. Hani masallarda olur ya dünyadaki tüm sanatkârlar toplanır ve projeler çizilir, işte masallardakini aratmayacak şekilde olmuş Tac Mahal’in proje çizimi. Tam 2000 proje içinden seçilmiş bugünkü hali. Yeryüzündeki en maliyetli bina özelliğindeki bu yapının yapımı tam 21 yıl sürmüştür. 22.000 işçi çalışmış, Osmanlı, Selçuklu, İran ve hind mimarisinin bir karışımıdır. Ana kubbe ve yan kubbelerin çizimini Mimar Sinan’ın talebeleri İsmail Efendi ve Üstat İsa yapmıştır. Üstat İsa daha sonra Baş mimar olarak görev almış bu projede. İçi Türk hattatlar tarafından bezenmiştir. Tac Mahal’de bizim kültürümüzden çok şey var desek yanlış olmaz. Tac Mahal’i oluşturacak taşlar Mısır’dan 1000 tane fil ile getirtilmiştir. Ama onun en önemli özelliği bunlar değil; günün her saatinde farklı renk olmasıdır. Gün doğumunda pembe bir renk alır.
Gün ortasında bildiğimiz rengi Beyaz bir hal alır.
Ay ışığıyla birlikte sarımsı bir renge döner. Tac Mahal’in bu hali kadınların özellikle Mümtaz Mahal’in değişken ruh halini, içinde her rengi bulundurmasını simgeler. İncelik üzerine incelik… sonra kalkıp bir metal yığınını Aşkın simgesi diye yutturuyorlar…
Her yönden bakıldığında simetrik bir yapı… minareleri olası bir deprem durumunda dışa yıkılsın ve anıta zarar vermesin diye hafif dışa meyilli inşa edilmiş. Simetriyi bozan tek şey Şah Cihan’ın anıt mezarı… o diğerlerinden biraz daha büyük, sebebi Hint kültüründe erkek kadınından daha üstündür. Bu kadar incelikten sonra bu durum feminist duygularınızı kabartmaz diye düşünüyorum.
Tac Mahal’in inşasından sonra Şah Cihan için işler pek iyi gitmemiş. Hani Mümtaz Mahal doğum yaparken ölmüştü ya işte o doğumda doğan çocuk Alemgir, tahtı zorla ele geçirmiş ve babasını Tac mahal manzaralı bir kuleye -agra kalesinde- hapsetmiş. Zavallı şah hayatının sonuna kadar Eşinin kabrini izleyerek yaşamış ve sonunda ölmüştür. Ne değişik bir kader değil mi? Oğlu doğarken en sevdiği eşini kaybediyor, o oğlan büyüyor babasını annesinin anıtına bakarak ölüme terk ediyor. Bu da yetmezmiş gibi babasının Tac Mahal’in karşısına siyah mermerden yaptırmaya başladığı ikinci bir Tac Mahal’i de yıktırıyor. Bir evlat bu kadar hayırsız olabilir. İşte hayatın bize verdiği adalet bu. Bu da güzel bir örnek oluyor bu konuda böylece.
İşte aşkın bir insana yaptırdığı en güzel yapının hikayesi böyle… Tac Mahal’in kapılarıyla birlikte bir masalın içine girdik sanki… aşkından çılgın bir yapı inşa eden bir şah… bir şahın aklını bu denli başından alan bir sultan… inşa edilmiş muhteşem bir cami… dünyanın sonuna kadar hayranlıkla anlatılacak masal tadında bir hikaye… ama masalın sonuna geldik… yazımı burada sonlandırıyorum… bir sonraki şehirde buluşmak duasıyla… rabbim sizlere kalbinize Tac Mahal inşa edecek Aşklar nasip eylesin… esselamü aleyküm…
Kaynakça
0 yorum